İsrail de vatandaş olmak bizim Türkiye itibariyle bildiğimiz ve olduğumuz vatandaşlıktan biraz farklıdır. İsrail Laik bir devlet değildir ve "Yahudiler için yahudi devleti" prensibi üzerine kurulmuştur. Yahudi olmayan birinin israil vatandaşı olması çok zor bişeydir.Ayrıca eşit vatandaşlık sözkonusu değildir. 8 milyonluk israil'in kabaca 1.5 milyonu araptır.Diğer etnik kökenlerden olanlarda var.Özellikle afrika ülkelerinden çok sayıda kişi israil'e iltica ediyor. Birde ibrani olmadığı halde musevi olduğu için israil devletinin transfer ettiği kitleler var.Mesela Etiyopyalı falaşalar , ya da kuzey ırakta yaşayan yahudi kürtler gibi. İsrail yasalarına göre dünyanın herhangibir yerindeki bir musevi israil'e göç etme hakkına sahiptir. Ve ülkemizde bilinenin aksine günümüz yahudiliği kapalı bir din değildir. İbrani olmasanız da sonradan musevi olma imkanınız vardır.
İsrail Laik bir devlet olmadığı için ordaki ortodoks yahudiler herkesin tevrat kurallarına göre yaşamasını istiyor,şabat günü diye cuma-cumartesi otobüs tren çalışmıyor.Açık dövizci bulamıyorsunuz.Memleket te hayat yarı yarıya duruyor. Dolayısıyla orda da laik kesimle,dindar yahudiler arasında gerilim had safhaya çıkıyor zaman zaman. Mesela aşırı dindar bir yahudi Telaviv deki gay pride yürüyüşüne bıçakla rastgele dalmıştı. Ama hayatın yine de bizdekinden daha seküler olduğunu söyleyebilirim. Kudüse gidince daha tutucu bir hal alıyor durum. Ama Tel aviv de millet sere serpe.
Birde İsrail vatandaşı olup da yahudi olmamak var.O zaman yasal olarak belli kısıtlamalara tabisiniz. Yahudiler, yahudi olmayan israil vatandaşlarına "Burda bizimle birlikte yaşıyorlar "derler. Yani siz bizimle eşit değilsiniz demektir bu.Yahudi olmayan bi israil vatandaşı erkekler için 3,kadınlar için 2 yıl olan zorunlu askerlikten muaf oluyor. Aynı zamanda yahudi olmayan bir israil vatandaşı toprak satın alamıyor. Makam mevki sahibi olmaya gelince; Benim bildiğim yahudi olmayıp da en yüksek noktaya ulaşan kişi bir anayasa mahkemesi yargıcı, birde arap tümgeneral var.Değişik bürokratik görevlere getirilebiliyorsunuz ama öyle meclis savunma komisyonuna giriyim,bakan olıyım filan derseniz, kesinlikle sözkonusu değil. Kritik makamlardan daima uzak tutuyorlar.Milletvekili oluyorsunuz ama çok kızak görevler veriyorlar ve yahudi olmayan milletvekileri sürekli gözetim altındalar.Cezalar,uzaklaştırmalar falan filan.
Kısacası İsrail'de hayat güzel ve tatlı ama yahudiysen.
Yorumlar
Yorum Gönder